Temperatura powietrza - jak się ją mierzy i jak ją odczuwamy

Zacznę od podstaw czyli od wyjaśnienia rzeczy trywialnych - co to jest temperatura powietrza? Jest miarą stanu cieplnego, w tym przypadku powietrza czyli mieszaniny gazów i aerozoli stanowiących atmosferę naszej planety.

Źródło: pixabay.com

Pomiar temperatury powietrza
Profesjonalnie mierzy się ją w ogródkach meteorologicznych czyli na tzw. stacjach meteorologicznych. Są to miejsca specjalnie wyznaczone do przeprowadzania obserwacji i pomiarów meteorologicznych. Ogródki są zunifikowane, każdy musi być taki sam. Przykładowo musi mieć wymiary 15x15 m, być porośnięty trawą, którą latem trzeba kosić. Trawnik powinien mieć wysokość max 5 cm. W ogródku umieszczone są przyrządy meteorologiczne.

Zdjęcie własne

Jednym z podstawowych jest klatka meteorologiczna. Klatka to taka drewniana budka o wymiarach 50x50x75 cm, której ścianki zbudowane są z żaluzji zapewniającej swobodny przepływ powietrza (w suficie też są otwory wentylacyjne), pomalowana na biało i stojąca na specjalnej podstawie. Powinna być ustawiona na równej i płaskiej (lub lekko pochyłej) powierzchni. Przyrządy meteorologiczne w klatce instaluje się tak, aby ich czujniki znajdowały się na wysokości ok. 2 m.
Zapytacie po co te wszystkie wymogi? Po to aby zapewnić te same warunki pomiarów i otrzymać porównywalne wyniki.

Zdjęcie własne

W klatce, miedzy innymi znajduje się termometr do pomiaru temperatury powietrza. A właściwie trzy. Jeden zwykły termometr mierzący temperaturę w danej chwili i dwa termometry ekstremalne - jeden mierzy temperaturę minimalną, a drugi maksymalną. Pomiary wykonuje się na wysokości 2 m nad poziomem gruntu (termometry w klatce) oraz 5 cm nad poziomem gruntu. W przypadku pomiaru temperatury przygruntowej termometr umieszcza się na podstawce lub statywie wkopanym w glebę i przykrywa specjalną osłoną. Pomiar temperatury przygruntowej ważny jest dla rolnictwa.

Rekordy temperatur
Najwyższa temperatura jaką zmierzono na Ziemi wynosiła 56,7 st. C. Zanotowano ją w Dolinie Śmierci w Stanach Zjednoczonych w dniu 10 lipca 1913 r. Niewiele niższa, bo 55 st. C wystąpiła 7 lipca 1931 r w mieście Kibili w Tunezji.
Czy nasuwa się Wam pytanie: czy te temperatury zmierzono w słońcu czy w cieniu? Mam nadzieję, że nie! Zmierzono je przecież w klatkach meteorologicznych :).

Źródło: pixabay.com

Z kolei najniższa temperatura wystąpiła na Antarktydzie na Stacji Wostok. W dniu 21 lipca 1983 r spadła tam aż do minus 89,2 st. C. To dopiero był mróz! Drugą najniższą temperaturę wynoszącą 72,2 st. C poniżej zera zmierzono 14 stycznia 2004 r we wsi Tomor na Syberii w Rosji.
Natomiast najniższa w ogóle odnotowana temperatura na naszym globie wynosi minus 93,2 °C. Zmierzona została nie na stacji meteorologicznej ale zdalnie przez satelitę w najwyższych partiach lądolodu Antarktydy w dniu 10 sierpnia 2010 r. Ponieważ pomiar nie był wykonany w ogródku meteorologicznym nie jest brany pod uwagę do rekordów klimatycznych.

Źródło: pixabay.com

A jakie są rekordy w Polsce?
Najwyższa zmierzona temperatura powietrza na naszych ziemiach wyniosła 40,2 st. C i wystąpiła 29 lipca 1921 r w Prószkowie, a minimalna wyniosła 42,2 st C mrozu w Olecku 9 lutego 1929 r.

Ciekawe też są najszybsze wzrosty i spadki temperatur powietrza
W dniu 22 stycznia 1943 r w mieście Spearfish w USA odnotowano temperaturę minus 20 st. C, która w ciągu zaledwie dwóch minut (Tak! 2min!) za sprawą ciepłego wiatru Chinook wzrosła do 7 st. C. Był to największy wzrost (27 st. C) w tak krótkim czasie. Z kolei najszybszy spadek nastąpił również w USA. W dniu 24.01.1916 w mieście Browning w ciągu doby temperatura spadła o 55,5 st. C, z 6,7 st. C do minus 48,8 st. C.

Źródło: pixabay.com

Temperatura temperaturze nierówna
Bardzo interesujące jest to, że nasze ciało w różnych warunkach inaczej odczuwa tę samą rzeczywistą temperaturę powietrza. Czasami gdy jesteśmy na dworze i gdy jest np. minus 5 st. C jest nam ciepło, ale zdarza się, że przy takiej samej temperaturze jest nam bardzo zimno. Dlaczego tak się dzieje? Pomińmy takie czynniki jak stany chorobowe lub różny ubiór. Okazuje się, że odczuwanie temperatury zależy od wiatru i wilgotności powietrza. Im większy wiatr i bardziej wilgotno tym, co do zasady bardziej nam zimno.

Źródło: pixabay.com

Dlatego też często w prognozach pogody podaje się odczuwalną temperaturę powietrza czyli prawdopodobne i oparte na wybranym modelu odczucie termiczne jakie może wystąpić w danych warunkach pogodowych. Opracowane zostały różne modele obliczania temperatury odczuwalnej.
Przykładowo dzisiaj w Szczecinie prędkość wiatru wynosi 16m/h, a temperatura powietrza 7 st. C. Biorąc pod uwagę amerykański model: temperatura - wiatr dowiemy się, że temperatura odczuwalna wynosi ok 2 st. C. Gdyby posłużyć się modelem uwzględniającym jeszcze wilgotność powietrza wynik byłby inny. To spróbujmy. Wilgotność powietrza wynosi 95%. Podstawiając te dane do kalkulatora temperatury odczuwalnej dostępnego na stronie Katedry Meteorologii i Klimatologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego otrzymujemy temperaturę odczuwalną na poziomie minus 4 st. C.

Link do kalkulatora http://www.uwm.edu.pl/wksir/zmetkli/calcul1.htm

Ponieważ jednak odczucie ciepła/zimna jest bardzo indywidualne i subiektywne podawane wartości temperatur odczuwalnych należy odczytywać wyłącznie jako pewne możliwości.

Post zgłaszam do Tematów Tygodnia w ramach tematu nr 2 w nawiązaniu do hasła - temperatury.

Pozdrawiam,
@tapioka :)