بهطوریکه میدانیم، زردی به علت افزایش سطح بیلیروبین در خون ایجاد میشود، که به این حالت در اصطلاح پزشکی هیپربیلیروبینمی گفته میشود. بیلیروبین که مسئول زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشمها در وضعیت زردی است، در حقیقت بخش نرمالی از رنگدانهای است که بر اثر تجزیهی گلبولهای قرمز خون که عمر آنها به سر رسیده است آزاد میشود.
در حقیقت، باید دانست که در هنگام تولد سطح هموگلوبین خون از حالت معمول مربوط به بزرگسالان بالاتر است. بر این اساس، در طول روزهای بعد از تولد، تعدادی از گلبولهای قرمز اضافه از بین میرود و هموگلوبین آنها تجزیه شده و تبدیل به بیلیروبین میشود.
Image credit: medicinenet.com
در حالت نرمال، کبد بیلیروبین را از گردش خون حذف میکند، و آن را به داخل دستگاه گوارش آزاد میکند. متأسفانه در هنگام تولد کبد نوزاد هنوز کاملاً رسیده نیست و نمیتواند بیلیروبین را با سرعت کافی از خون حذف کند. این مسئله منجر به افزایش سطح بیلیروبین در خون نوزاد میشود. بر اثر افزایش سطح بیلیروبین در خون نوزادان زردی ایجاد میشود که با توجه به اینکه یک پدیدهی طبیعی است، به آن «زردی فیزیولوژیک» میگویند. زردی فیزیولوژیک معمولاً در روز دوم یا سوم پس از تولد شروع میشود.
مسئلهی مهم آن است که تمام موارد زردی در یک نوزاد فیزیولوژیک نیستند، یعنی ممکن است بعضی از نوزادان به علت برخی بیماریهای زمینهای دچار زردی شوند. در اینگونه موارد، ممکن است زردی حتی در روز اول تولد ظاهر شود. این مشخصات نشان دهندهی مرضی بودن این نوع زردی است.
بیماریها و وضعیتهای مختلفی میتوانند باعث بروز زردی شوند. یکی از مهمترین عوامل ایجاد کنندهی زردی غیرفیزیولوژیک در نوزادان، ناسازگاری خونی بین خون مادر و خون جنین است. بهعنوان مثال، ناسازگاری Rh و ناسازگاری گروههای خونی ABO میتواند منجر به بروز زردی و یا تشدید زردی فیزیولوژیک شود.
بیماریهای دیگری نیز ممکن است با زردی همراه باشند. بهعنوان مثال، خونریزی داخلی، سپسیس (یعنی عفونت در خون نوزاد)، اختلال عملکرد کبدی، اختلالات متابولیک و آنزیمی، ناهنجاری گلبولهای قرمز، و امثال اینها میتوانند از علل زردی باشند.