همانگونه که گفته شد، شایعترین نوع زردی در نوزادان «زردی فیزیولوژیک» است، که یک فرآیند طبیعی و فیزیولوژیک محسوب میشود و بهطور معمول مشکلی برای نوزاد ایجاد نمیکند. با این حال باید دانست که برخی از عوامل و علل زمینهساز میتوانند منجر به افزایش یا تشدید زردی شوند و در بروز زردی فیزیولوژیک یا پاتولوژیک نقش دارند.
یکی از عواملی که در بروز زردی مؤثر است، زایمان زودرس است. زمانی که نوزاد قبل از ۳۸ هفته از حاملگی به دنیا بیاید، ممکن است بدن نوزاد قابلیت دفع بیلیروبین را مانند نوزادان رسیدهی کامل نداشته باشد. علاوه بر این، معمولاً نوزادان نارس ممکن است بهخوبی شیر نخورند و شکم آنها هم کمتر کار میکند. در نتیجه، امکان کمتری برای دفع بیلیروبین از طریق مدفوع دارند.
Image credit: thehealthsite.com
در صورتی که در حین زایمان ترومای زیادی به نوزاد وارد شود و خونمردگی زیاد در زیر پوست ایجاد شود، در هنگام تجزیهی این خون و جذب آن به داخل بدن ممکن است سطح بیلیروبین خون بالا رفته و منجر به بروز زردی شود. علت این موضوع، همانگونه که گفته شد، تجزیه شدن گلبولهای قرمز است که بهصورت خونمردگی در زیر پوست قرار گرفته است.
گروههای خونی و ناسازگاری آنها میتوانند در بروز زردی نقش داشته باشند. در صورتی که گروه خونی مادر و نوزاد با یکدیگر تفاوت داشته باشد، ممکن است نوزاد برخی از آنتیبادیهای خون مادر را از طریق جفت دریافت کند، که در این صورت، آنتیبادیهایی که از بدن مادر وارد بدن نوزاد شده است، منجر به تجزیهی گلبولهای قرمز خون نوزاد و بروز زردی خواهد شد.
لازم به تذکر است که نوع خاصی از زردی به نام «زردی شیر مادر» نیز وجود دارد. در این نوع زردی، به علت وجود برخی از مواد در شیر مادر که باعث واکنشهایی در بدن نوزاد میشوند، بچه دچار زردی میشود. البته زردی شیر مادر معمولاً برای نوزاد خطری ندارد و خودبهخود بهبود پیدا میکند.
برخی از عوامل مرتبط با شیردهی میتواند در بروز زردی تأثیر داشته باشد. مثلاً در صورتی که بچه خوب شیر نخورد و تغذیهی کافی از طریق شیردهی به دست نیاورد، خطر بروز زردی در نوزاد افزایش پیدا میکند. در صورتی که حالت کمآبی در بدن نوزاد ایجاد شود، میتواند موجب تشدید زردی شود. در هر حال، طبیعی است که به علت منافع و مزایای بیشماری که شیر مادر دارد، لازم است که همواره مادران تلاش خود را برای شیردهی به کار بگیرند. ولی باید دانست که همواره لازم است که به وضعیت آب بدن نوزاد توجه شود، و در صورتی که از طریق شیردهی آب کافی به بدن نوزاد نرسد، ممکن است منجر به کمآبی شود، و در نتیجه، شاید شروع شیر خشک برای نوزاد ضرورت داشته باشد.