Balkan Savaşları

Herkesi saygıyla selamlayarak sözlerime başlamak istiyorum...

Bugünkü yazıda elimden geldiğince Balkan Savaşları'nın seyrini sizlerle paylaşacağım.

Yazıma başlamadan önce tekrar hatırlatmak isterim ki paylaşımlarımda ideolojik yaklaşımlar veya kendi yorumlarım olmayacaktır. Burada bahsettiğim yalnızca “tarih” tir.

Bir önceki yazımda Trablusgarp Savaşı'ndan, İtalya'nın saldırısından Gönüllü Subayların nasıl Mısır üzerinden gizlice bölgeye intikal ettiğinden ve halkı örgütlediğinden, bunun üzerinde İtalya'nın 12 Adalar'a hatta Çanakkale Boğazı'na yöneldiğinden ve bunu fırsat bilen Balkan Ülkeleri'nin Osmanlı Devleti'ne savaş açtığından bahsetmiştim.

BALKAN SAVAŞLARI

Balkan Savaşları'nın birincisi Osmanlı Devleti’ne karşı bir araya gelen; Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ ile yapılmış; ikincisi ise Bulgaristan’ın daha çok toprak aldığını iddia eden Yunanistan, Sırbistan, Romanya ve Karadağ ittifakı ile Bulgaristan arasında yaşanmıştır.

I. BALKAN SAVAŞI

Fransız İhtilali’nin sonucunda ortaya çıkan milliyetçilik akımı Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Almanya gibi çok uluslu devletlerin dağılmasına sebep olan bir fikir akımıydı. Çok uluslu devlet denilince o dönemde ilk akla gelen devletlerden biri şüphesiz Osmanlı Devleti'ydi ve O da bu fikir akımından nasibini alacaktı. Balkan Devletleri’nin (Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ) Osmanlı Devleti'ni Balkanlar'dan tamamen atmak istemesi, Rusya'nın Balkanlar'daki egemenliğini genişletmek istemesi ve Balkan Devletleri'ni desteklemesi ve Osmanlı Devleti'nin girdiği savaşları kaybetmeye başlaması I. Balkan Savaşı'nın çıkmasına zemin hazırlamıştır.

I. Balkan Savaşı'ndan Önce Balkan Devletleri'nin ve Osmanlı Devleti'nin Sınırları

Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ta İtalya ile savaşmasını fırsat bilen Balkan Devletleri, Osmanlı Devleti’nin elinde kalan son Balkan topraklarını da almak için Osmanlı'ya karşı savaş ilan etmiştir. Karadağ'ın saldırısı üzerine başlayan savaşta Osmanlı Devleti 4 ayrı cephede savaşmıştır. Osmanlı Devleti Balkan Savaşları'ndan hemen önce orduyu gençleştirme politikası izleyerek 75 bin askeri terhis etmiştir. Ayrıca ordunun içerisinde siyasi çekişmelerin de baş göstermesi Osmanlı Devleti'nin bu savaşı kaybetmesine sebep olmuştur.

I. Balkan Savaşı başladığında Osmanlı Devleti'nin bu savaşı kazanacağına inanan İngiltere, savaş sonunda herhangi bir sınır değişimi olmayacağını belirtmiştir. Ancak Osmanlı Devleti mağlup olmuş, Bulgaristan İstanbul-Çatalca sınırlarına kadar gelmiştir. İngiltere bu duruma karşı çıkmamıştır. Ancak Bulgaristan'ın daha fazla ilerlemesine engel olmuştur. Savaş sırasında Mehmet Şükrü Paşa ve Kazım Karabekir Paşa Bulgar ordusuna esir düşmüştür.

Kazım Karabekir Paşa

imagesource

Mehmet Şükrü Paşa

imagesource

30 Mayıs 1913 yılında Balkan Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında I. Balkan Savaşı'nı bitiren Londra Antlaşması imzalanmıştır.

Bu antlaşmaya göre;
• Osmanlı - Bulgaristan sınırı Midye-Enez hattı olarak kabul edilmiştir.
• Trakya ve Edirne Bulgaristan’a, G. Makedonya, Selanik, Girit Yunanistan’a, Silistre Romanya’ya, Orta ve Kuzey Makedonya, Sırbistan’a verilmiştir.
• Arnavutluk Devleti’nin bağımsızlığı kabul edilerek, Osmanlı’daki son azınlık grup da bağımsızlığını kazanmıştır.

Bu anlaşma ile birlikte Balkanlar'da ve Ege Denizi'nde Osmanlı Hakimiyeti tamamen sona ermiş, Bulgaristan sınırını Ege Denizi'ne kadar genişletmiştir.

I. Balkan Savaşı'ndan Sonra Balkan Devletleri'nin ve Osmanlı Devleti'nin Sınırları

İkinci Balkan Savaşı

Osmanlı Devleti’nden alınan toprakların, Balkan Devletleri arasında paylaşılamaması ve Bulgaristan’ın daha çok toprak aldığını iddia eden diğer balkan devletlerinin, bu devlete saldırması ile savaş başlamıştır. Bu savaş Osmanlı Devleti'nden kazanılan toprakların paylaşımının orantılı dağılmadığını düşünen Balkan Devletleri ile Bulgaristan arasında yaşanmıştır.

Osmanlı Devleti bu karmaşayı fırsat bilerek Midye-Enez hattından ileriye çıkmış, Balkanlar'daki tek sınır komşusu olan Bulgaristan’a savaş açmış ve Kırklareli, Edirne civarını kurtarmıştır.

Bu savaş sırasında Gelibolu bölgesinde bulunan Mustafa Kemal Atatürk, Bulgarların elinde olan bir kısım Gelibolu ve Trakya toprağını geri almayı başarmıştır. Mustafa Kemal Atatürk'ün daha sonra Sofya Ateşemiliterliği görevine getirilmesinin İkinci Balkan Savaşı'nda göstermiş olduğu bu başarıdan kaynaklandığı iddia edilmektedir.

Savaş sırasında Yunan gemilerini, Hamidiye isimli kruvazör ile batıran Rauf Orbay'a “Hamidiye Kahramanı”, Edirne'yi geri alan Enver Paşa'ya da “Edirne Fatihi” unvanı verilmiştir.

Hamidiye Kahramanı Rauf Orbay
imagesource

Hamidiye Kruvazörü
imagesource

Edirne Fatihi Enver Paşa
imagesource

Bulgaristan İkinci Balkan Savaşı’nı kaybetmiş, Osmanlı da dâhil diğer balkan devletleri ile barış imzalamak zorunda kalmıştır. Böylece, Osmanlı devleti imzalanan antlaşma ile Edirne ve Kırklareli civarını kurtarabilmiştir.

II. Balkan Savaşı'ndan sonra Balkan Devletleri'nin ve Osmanlı Devleti'nin Sınırları

İkinci Balkan Savaşı’nın Sonuçları
• Yapılan savaşlar nedeni ile zamanında İskân Politikası ile balkanlara yerleştirilmiş Türk nüfus, yaşadıkları yerleri terk ederek, Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır.

• Osmanlı Devleti güçsüzlüğünü görerek, daha çok Almanya ile yakınlaşmış ve bu ülkeden çeşitli silahlar ve askeri uzmanlar getirterek, orduda çeşitli düzenlemeler içine girme gereği duymuştur.

• Batı Trakya Türkleri sorunu ilk defa ortaya çıkmış ve günümüze kadar olan sürecin yaşanmasına sebep olmuştur.

BALKAN SAVAŞLARI'NI BİTİREN ANTLAŞMALAR

• 10 Ağustos 1913'te Balkan Devletleri arasında (Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Romanya) Bükreş Antlaşması'nı imzalanarak sınırlar belirlemişlerdir.

Osmanlı Devleti;

• 29 Eylül 1913'te Bulgaristan ile günümüz sınırlarını belirleyen İstanbul Antlaşması'nı,
• 14 Kasım 1913'te Yunanistan ile Atina Antlaşması'nı,
• 13 Mart 1914'te Sırbistan ile de taşınmaz mallar ve azınlık hakları konusunda İstanbul Antlaşması imzalanmıştır.

BALKAN SAVAŞLARI VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

Mustafa Kemal’in Balkan Savaşları sırasında Gelibolu bölgesinde görevlendirilmesinin en önemli sonucu kendini Çanakkale Savaşları sırasında gösterecektir. Bu bölgede görevli olması, bu bölgeyi iyi tanımasını sağlamış ve Çanakkale Savaşları sırasında gösterdiği üstün başarıyı ortaya koymasında etkili bir faktör olmuştur.

Artık I. Dünya Savaşı'nın ayak sesleri iyiden iyiye duyulmaya başlamıştır...