İnsanoğlu avcı toplayıcı düzenden yerleşik düzene geçtiğinden itibaren takas ile sonrasında çeşitli madenler ,hububat ürünleri,hayvan derisi,tuz,takı …gibi materyalleri değer aracı olarak kullanarak ticaretin büyüyüp yaygınlaşmasını sağlamıştır.M.Ö. 7. Yüzyılda Anadoluda ki bir uygarlık olan Lidya’lıların kalıp üzerinde yumuşak madenleri (bakır,bronz,gümüş,altın)vurarak oluşturdukları madeni parayı icat etmesi ile dünyadaki en büyük itici güçlerin başlarında gelen Para serüveni başlamış ve medeniyetlerin şekillenmesinde önemli rol almıştır. M.Ö. 7. Yüzyıldan buyana yaklaşık 3000 yıldır ilk kez insanoğlu binlerce farklı çeşidi olsada somut finansal araçdan soyut dijital bir araca evrilmektedir.Esasında kredi kartları ve mobil ödeme araçları ile dijitalleşmeyi son 70-80 yıldır yaşıyoruz ama sonuçta istediğimiz zaman hesabımızda karşılığı olan somut baknotu alıp cebimize koyabiliyoruz.
Paranın kontrolü her zaman krallıkların,devletin yada çok güçlü aileler ile IMF,dünya bankası gibi çeşitli kurumların elinde olmuştur. Bu nedenle BTC’ nin çıkışı ile merkezi olmayan,defter kayıtlarının dağıtık veritabanı olması, kurallarının baştan yazılması ve sınırlı sayıda olması ile enflasyona karşı sağlam durabilecek para fikri insanları çok heyacanlandırdı.Nevarki şahsi fikrim dünya halklarının kimsenin güdümünde olmayan merkezsiz bir rezerv para ile ticaret yapma fikri bir ütopyadan öteye gidemeyecektir.BTC nin çıkışı bile birçok soru işretini barındırırken tesadüflere inanmak bu dünya düzeninde hayalcilik olur.Ne varki İran’ın ve Venezuella’nın Amerikan yaptırımlarına karşı kripto paralara sarılması da özgürlük adına bir umut gibi görünüyor.Zamanla buradaki sis bulutu dağıldığında gerçeği hep bereber göreceğiz.
Blockchain tabanlı kripto para eko sistemi Satoşhi Nakamato’nun yaklaşık 12 yıl önce White paperı yayınlaması ile çok büyük yol katetti.BTC’nin ardından binlerce coin onu izledi,Bugün Coin marketcap verilerine göre 6057 kripto para birimi var.Bunların büyük çoğunluğu çöp proje olsada aralarında çok iyi coinlerde mevcut .Bu coinler farklı amaçlar için Sağlık,finans,oyun,enerji,sigorta,emlak,sosyal medya….v.s. olduklarını idda edip akla gelen her türlü alana el atılmış durumda.Buna rağmen kriptopara sektörü 342 milyar dolar seviyesinde ve bitcoin %60 gibi bir oranla piyasayı domine ediyor.Dünya da finans,ticaret,emlak piyasları büyüklüğü 80-90 trilyon dolar,türev piyasları devreye girdiğinde 1,2 katrilyon dolar ile ifade edildiğinde kripto para sektörünün 12 yılda ulaştığı seviye hala çok küçük.Bunun belli başlı nedenleri var ;Regülasyon,hız,ölçeklenebilirlik ve psikoloji.
REGÜLASYON
Aslında bunun özeti devletler kendi kontrollerinde olmayan, istedikleri gibi yönlendiremeyecekleri bir enstrümanı istemezler.Dünya ölçeğinde ise doların tahtı sallanırken şuan yerini alacak rezerv para savaşı yaşanmakta.Küresel tayfa IMF’nin SDR sini ,Ulusal devletler ise kendi coinlerini çıkarıp kabul ettirme çabasında olacaklar.Kriptoparalar merkezi yada merkeziyetsiz olarak mutlaka eski sitemi dönüştürecek.Bunun içinde yakın zamanlarda bir çok uyumluluk yasalarının çıkacağını göreceksiniz.Burada önemli olan mevcut kripto paraların bu düzene ayak uydurup uyduramayacakları buda uyguladıkları gizlilik protokoleri ,izlenebilirilik gibi konularla alakalı olacaktır.
HIZ VE HACİM
Mevcut sistemle günlük yaşamdaki işlemlerimiz saniyeler içinde hallolurken insanlar niye saniyeler,dakkalar hatta saatler süren bir sistemi kullansınlar?Tabikide hayır.Birçok kripto para işlem sürelerini çok düşürdüklerini iddaa etsede mevcut zincirlerinde dünya çapında ki kullanım da kaldıramayacakları açık.Ancak şunuda gözardı edemeyiz şuan en hızlı olan ödeme araçlarından Visa’nın 60 yılda bu seviyelere geldiği düşünülür ise kriptoparaların bu konuda 10 yılda aldığı yol küçümsenemez.
PSİKOLOJİ
Genel toplum alışkanlıkları binlerce yıldır ellerinde tutabildikleri yada tutamazsa bile istedikleri zaman alabilecekleri güven veren kurumların elinde olmaları yönünde.Hal böyleyken insanlara çoğunluğun yabancı olduğu dijital bir dünyada dijital para cüzdanında paranızı tutacaksınız demek,üstelik hacerların cirit attığı borsaların haclendiği ortamda alışkanlıklarını değiştirmesi kolay iş değil.
Bu noktada asıl konuma gelmek istiyorum; AVALANCHE protokolü;Bu yeni konsensüs protokolü kendini 3. Nesil olarak nitelendirmekte ve yukarıda bahsettiğim kripto para sektöründeki hız,ölçeklenebilirlik ,güvenlik problemlerini büyük ölçüde giderip bu sektörün gelişiminde ve büyümesinde çok büyük katkıları ve rol model olacağını düşünüyorum.
Blokzincir tabanlı consensüs (Oy birliği) protokollerini bugüne kadar 3 ana dalda ele alabiliriz.
- Klasik protokoller
Oy birliği için herkes herkesle iletişim halindedir - Nakamato protokolü
Oy birliği için problem çözmeye dayalı iş kanıtı gerekir - Avalanche protokolü
Rastgele küçük gurupların birbirleri ile oylaşması ve bunu basamaklandırarak oybirliğinin çoğalarak çok kısa sürede ve kesin karara varılması
Aşağıda bu üç ana protokolün karşılaştırmalarında Avalanche ‘nin diğer 2 protokolün eksikliklerini tamamladığını göreceksiniz.
Ölçeklenebilirlik ve hız oylama sistemi sayesinde (docs.avax.network) çok kısa sürede kesin sonuca ulaşmaktadır.Binlerce Validatörün (node) içinden örnekleme ile yapacağı oylamalar birkaç tur oylama sonucunda tüm node’ların karar almasına yönlendirilmektedir.Düşük ekipman ihtiyacı ve düşük enerji tüketimi ile Nakamato protokolüne göre büyük avantaj sağlar.BTC ‘nin sürekli değişen ve pahallı ekipmanları ile birkaç madencilik firması etrafında kümelenmesi ,halkın büyük oranda madencilikten uzaklaşmasına en büyük özelliklerinden olan merkeziyetsizliğinin şüpheli konuma düşmesine yol açmıştır.Avalanche’de Lider yoktur binlerce doğrulayıcının söz sahibi olması sağlam ve saldırılara dayanıklı olmasını sağlar. Esnek yapısı sayesinde her türlü mantığı içeren özel blok zincirleri oluşturmasına olanak sağlar.
Avalançhe nedir?
-Özel, birlikte çalışabilir blok zincirler ve özel validator setleri heterojen bir ağı
-Özel blok zincirlerini tanımlamak, başlatmak ve sürdürmek için bir platform
-Akıllı dijital varlıklar oluşturmak ve ticaret yapmak için bir platform
-Merkezi bir varlık olmadan değer depolamanın ve aktarmanın bir yolu
Ana Özellikler
Hız
Avalanche platformu, 2018'de dağıtılmış sistem araştırmacıları tarafından “Avalanche” olarak da adlandırılan yeni bir konsensüs protokolü kullanarak işlemleri 1-2 saniyede kalıcı olarak onaylıyor.
Ölçeklenebilirlik
Avalanche saniyede binlerce işlemi gerçekleştirir ve performans kaybı olmadan binlerce doğrulayıcıyı barındırabilir.
Güvenlik
Avalanche, klasik veya en uzun zincirli uzlaşma protokollerinden daha güçlü güvenlik garantileri sağlar.
Özel / genel Blockchain'ler
Kullanıcılar kendi genel veya özel blok zincirlerini oluşturabilir.
Finans odaklı
Avalanche, finansal piyasalara hizmet vermek için düşünülerek inşa edildi. Varlığın nasıl ele alınacağını ve işlem göreceğini tanımlayan karmaşık özel kural kümeleriyle dijital akıllı varlıkları kolayca oluşturmak ve işlemek için yerel desteğe sahiptir. Varlıklar, hisse senetleri, tahviller, borç, hisseli gayrimenkul veya başka herhangi bir şeyi temsil edebilir.
Sonuç olarak Avalanche kripto para ve blokzincir sektöründe geleceğin şekillenmesinde etkili olacaktır
