Forex - pojęcia podstawowe: para walutowa

Waluta każdego kraju ma swoją wartość, która zmienia się w czasie. Aby jednak wycenić wartość danej waluty potrzebujemy punktu odniesienia, którym w przypadku rynku forex jest inna waluta. W ten sposób powstają pary walutowe obrazujące wartość jednej waluty w stosunku do innej. Na parę walutową składają się więc dwie waluty, a kurs (czyli cena) danej pary to stosunek ich wartości względem siebie. Oznacza to, że cena jednej waluty określana jest w innej walucie, stanowiącej punkt odniesienia. Dlatego oznaczenie pary walutowej składa się zawsze z dwóch członów, z których każdy symbolizuje osobną walutę (przedstawioną przy pomocy trzyliterowego kodu). Pierwsza waluta w parze nazywana jest walutą bazową, a druga - kwo¬towaną. Waluta bazowa jest walutą wycenianą a waluta kwotowana jest walutą, w której wyrażany jest kurs waluty bazowej.

Na przykład, jeżeli w danym momencie kurs pary EUR/USD wynosi 1,2, to oznacza to, że za jeden euro płaci się 1,2 dolara amerykańskiego. Jeżeli kurs pary EUR/USD rośnie, to mówimy, że euro umacnia się w stosunku do dolara albo, że dolar osłabia się w stosunku do euro. I odwrotnie, jeśli kurs pary EUR/USD spada mówimy, że euro osłabia się w stosunku do dolara albo, że dolar umacnia się w stosunku do euro. Umocnienie danej waluty określa się niekiedy mianem aprecjacji a osłabienie - słowem deprecjacja.

Forex to rynek, na którym handluje się właśnie parami walutowymi (z ang. currency pairs) a nie pojedynczymi walutami i jest to jedna z podstawowych różnic pomiędzy forex a rynkiem akcji czy obligacji, gdzie każda transakcja dotyczy tylko jednego aktywa.

Pary walutowe dzielimy ze względu na ich istotność na:

• główne (z ang. majors)
• drugorzędne (z ang. minors), zwane też krzyżowymi (tzw. crossy)
• egzotyczne (z ang. exotics)

Główne pary walutowe to takie, na których ma miejsce największy obrót, dzięki czemu charakteryzują się one największą płynnością i najniższymi spread’ami. Szacuje się, że ok. 85% obrotu forex odbywa się właśnie na tych parach. Największy obrót dotyczy par z dolarem amerykańskim (USD), a w dalszej kolejności z euro (EUR), funtem brytyjskim (GBP), jenem japońskim (JPY) i frankiem szwajcarskim (CHF). Następnymi ważnymi walutami są dolar kanadyjski (CAD), dolar australijski (AUD) oraz dolar nowozelandzki (NZD).

Do głównych par walutowych zaliczają się więc następujące pary:
EUR/USD
GBP/USD
USD/JPY
USD/CHF
USD/CAD
AUD/USD
NZD/USD

Drugorzędne (krzyżowe) pary walutowe mają niższą płynność, co przekłada się na szersze spread’y oraz większy zakres wahań cen niż w przypadku par głównych. Nazwa „pary krzyżowe” związana jest z tym, że mimo iż nie zawierają one w sobie dolara amerykańskiego, to ich wartość obliczana jest na podstawie par z dolarem. Dla przykładu, kurs pary GBP/CHF wynika z przemnożenia przez siebie kursów par GBP/USD i USD/CHF, zaś cena pary CAD/JPY to podzielenie przez siebie kursów par USD/JPY i USD/CAD.

Do drugorzędnych par walutowych zaliczamy m.in.:
EUR/JPY
AUD/NZD
USD/SEK
EUR/GBP
EUF/CHF
AUD/JPY
AUD/NZD
CAD/JPY

Parami egzotycznymi nazywa się pary walutowe, w których skład wchodzą waluty krajów rozwijających się. Egzotykami są więc pary z polskim złotym, takie jak na przykład EUR/PLN, USD/PLN, GBP/PLN, ale także waluty takie jak lira turecka (TRY), rand południowoafrykański (ZAR), meksykańskie peso (MXN), rubel rosyjski (RUB) czy real brazylijski (BRL). Egzotyczne pary walutowe charakteryzują się jeszcze mniejszym obrotem a więc i mniejszą płynnością, co niekiedy skutkuje bardzo gwałtownymi zmianami kursu i wyższymi spread’ami.

Niekiedy wyróżniane bywają także tzw. pary towarowe lub surowcowe (z ang. commodity), czyli zawierające waluty, których kursy powiązane są z cenami istotnych surowców, takich jak np. złoto czy ropa naftowa. Związek ten wynika z faktu powiązania gospodarki określonego kraju z produkcją tych surowców. Do tej grupy walut zaliczyć można m.in. dolary australijskie, kanadyjskie czy nowozelandzkie. Dlatego mianem par surowcowych określa się np. USD/CAD, AUD/USD, NZD/USD.

Na zachowanie walut wpływa mnóstwo zmiennych, takich jak dane makroekonomiczne, wydarzenia polityczne czy decyzje ban¬ków centralnych. Handlując na danej parze walutowej trzeba więc uwzględnić wiele czynników, a dodatkowo - każda para walutowa posiada własną charakterystykę, którą należy dokładnie poznać. Dlatego właśnie doświadczeni inwe¬storzy często koncentrują się jedynie na kilku a nawet tylko na jednej parze, na której przeprowadzają swoje transakcje.

I na koniec raz jeszcze przypominam, że chociaż na rynku forex handluje się walutami … inwestorzy indywidualni mogą handlować tylko CFD (z ang. contract for difference), czyli kontraktami na różnice kursowe, które są instrumentem pochodnym (właściciel CFD nie jest właścicielem instrumentu bazowego, a jedynie typuje kierunek zmiany kursu danej pary walutowej).