သဘာဝအလွေတြ နဲ႔ ေရးၿမိဳ႕နယ္ အေၾကာင္း

()ေရးၿမိဳ႕သည္ ျမန္မာနိုင္ငံေတာင္ဘက္ပိုင္း မြန္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ေတာင္ဖက္အစြန္းဆုံး ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။

အခ်က္တိုမ်ား: နိုင္ငံအမည္, ျပည္နယ္

တည္ေနရာ
ေရးၿမိဳ႕သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ကားလမ္းခရီးမိုင္ ၂၈၄ မိုင္၊ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕မွ မိုင္ ၉၈ ခန႔္၊ထားဝယ္ၿမိဳ႕မွ မိုင္ ၁၀၀ အကြာရွိ မြန္ျပည္နယ္၏ ေတာင္ဘက္အက်ဆဳံး ၿမိဳ႕ ျဖစ္ပါသည္။ ေရွးယခင္က မီးရထားလမ္းဆုံးၿမိဳ႕ဟု လူသိမ်ားၾကသည္။ ေရးၿမိဳ႕နယ္ သည္ မြန္ျပည္နယ္တြင္ အက်ယ္ဝန္းဆုံးေသာၿမိဳ႕နယ္ျဖစ္ပါသည္။ ေျမာက္ဘက္တြင္ သံျဖဴဇရပ္ၿမိဳ႕နယ္ ေတာင္ဘက္တြင္ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္၊ အေနာက္ဘက္တြင္ အက္ဒမန္ ပင္လယ္၊ အေရွ႕ဘက္တြင္ ကရင္ျပည္နယ္ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ထိုင္းနိုင္ငံ နယ္စပ္တို႔တည္ရွိပါသည္။ ေရးၿမိဳ႕မွ ထားဝယ္ၿမိဳ႕အထိ ရထားလမ္းရွိၿပီး ကားလမ္းလည္းရွိသည္။ ထို႔အျပင္ ရန္ကုန္သို႔ တိုက္ရိုက္ရထားျဖင့္သြားနိုင္ၿပီး ပုဂၢလိက ကားလိုင္းမ်ားျဖင့္ မွန္လုံယာဥ္ေပၚတြင္ သက္ေတာင့္သက္သာ လိုက္ပါကာခရီးသြားလာနိုင္ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

ယခင္က ေလယာဥ္ကြင္းရွိခဲ့ေသာ္လဲ ယခုအခ်ိန္၌ထို ေလယာဥ္ကြင္းအားအသုံး မျပဳေတာ့ေပ။

ရာသီဥတု

ေရးၿမိဳ႕
ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ေပ ၇ဝ ရွိၿပီး ပ်မ္းမွ် ေပ ၁၀၀ဝ ေက်ာ္မွ ေပ ၃၀၀ဝ အတြင္း ေတာင္တန္းႀကီးမ်ားလည္း တည္ရွိပါသည္။ မိုးရာသီတြင္ မိုးေရခ်ိန္လက္မ မ်ားစြာ ႐ြာသြန္းၿပီး ရာသီဥတုမွာလည္းမွ်တမႈရွိေသာ ၿမိဳ႕ျဖစ္ပါသည္။ ေရးၿမိဳ႕၏ အဓိက ေရဆင္းမွာ ေရးျမစ္ျဖစ္ပါသည္။ မိုင္ ၇ဝ ခန႔္ရွည္ၿပီး ေပ ၅၀ဝ ခန႔္က်ယ္ပါသည္။ ေရးျမစ္သည္ ေရးၿမိဳ႕၏ အေရွ႕ဘက္ ထိုင္း ျမန္မာ နယ္စပ္ရွိ တနသၤာရီရိုးမေတာင္ေၾကာမွ ျမစ္ျဖားခံၿပီး ေရးၿမိဳ႕အနီးမွ စီးဆင္းကာ အေနာက္ဘက္ ပင္လယ္အနီးသို႔ စီးဝင္သြားသည္။ ေရးၿမိဳ႕နယ္အတြင္း အျမင့္မားဆုံးေသာေတာင္ထြဋ္မွာ ေရးၿမိဳ႕မွ အေရွ႕ဘက္ ၂၅ မိုင္ခန႔္အကြာ ထိုင္း ျမန္မာနယ္စပ္အနီးရွိ ေဆးေတာင္(အျမင့္ ၄၂၅၂ေပ) ျဖစ္ပါသည္။ ေရးၿမိဳ႕ကို ေသခ်ာၾကည့္မည္ ဆိုပါက အေရွ႕ဘက္၊ အေရွ႕ေတာင္ဘက္ ေတာင္ဘက္အေနာက္ဘက္ႏွင့္ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္တို႔တြင္ ေတာင္တန္းမ်ားျဖင့္ ဝန္းရံေနေၾကာင္းေတြ႕ရပါမည္။

သမိုင္း
ေရးၿမိဳ႕သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀ဝခန႔္က ထားဝယ္ေဒသမွ မာရာေဒဝီမင္းသမီးတစ္မွ တည္ထားခဲ့ေၾကာင္း၊ ထို႔အျပင္ ဓမၼေစတီမင္းမွ လည္း ျပန္လည္ ျပဳျပင္ခဲ့ေသာ ေရွးေဟာင္း မြန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အျဖစ္ ယုံၾကည္ၾကသည္။ မြန္ ေရွးေဟာင္း ေပစာမ်ားကလည္း ထိုအတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ထို႔အျပင္ ေရွးေဟာင္း ၿမိဳ႕ရိုးမ်ားကလည္း သက္ေသခံေနၿပီး ေရွးေဟာင္း က်ဳံးေတာ္ႀကီးကလည္း အထင္အရွားရွိေနေခ်သည္။ ေရွးေဟာင္းက်ဳံးေတာ္ႀကီးမွာ တစ္မိုင္ခြဲ ပတ္လည္ခန႔္ရွိေသာ ကန္အျဖစ္သာက်န္ေနၿပီး က်ဳံး ျဖစ္ခဲ့ဟန္တူေသာေနရာမ်ားမွ လူေနရပ္ကြက္မ်ား ျဖစ္ေနေခ်ၿပီ။ ယခုက်န္ရွိေနေသာ က်ဳံးေတာ္ႀကီး၏အစိတ္အပိုင္းကို ၁၉၈၆ခုႏွစ္တြင္လည္းေကာင္း၊ ၂၀၁ဝ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္းတြင္ ျပန္လည္တူးေဖာ္ ျပင္ဆင္မြမ္းမံခဲ့ၾကပါသည္။ ေရးၿမိဳ႕ကို မြန္ဘာသာျဖင့္ “ဍုင္ေရဝ္”(ျမန္မာအသံထြက္ ဒိန္းရီ )ဟုေခၚဆိုခဲ့ၾကသည္မွာ ယခုထက္တိုင္ေအာင္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ျပန္ဆိုေသာ္ အနက္ကား “စကား ၿမိဳ႕" ျဖစ္ပါသည္။ ေရွးယခင္ မြန္ဘုရင္ ျမန္မာဘုရင္ လက္ထက္တြင္ နန္းတြင္းမွ ေစလႊတ္လိုက္ေသာ မင္းညီမင္သားမ်ား၊ စစ္သူႀကီးမ်ား၊ ဝန္မင္း၊အမတ္မင္းမ်ားႏွင့္ တနသၤာရီႏွင့္ မြန္ ေတာင္ပိုင္း လက္ေအာက္ခံေဒသမွ ၿမိဳ႕စား နယ္စားမ်ားအရာရွိမ်ားကို စုံညီစြာအစည္းအေဝးျပဳလုပ္ၿပီး အမိန႔္ေတာ္မ်ား ျပန္တမ္းမ်ား ထုတ္ျပန္ကာ တိုင္းေရး ျပည္ေရး အေရးႀကီးေသာကိစၥမ်ား တိုင္ပင္ညွိႏွိုင္း စကားေျပာဆိုၾကရာၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ထိုသို႔ ေခၚဆိုခဲ့ၾကဟန္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရွးေဟာင္းေရးၿမိဳ႕သည္ သာသနာေတာ္စည္ပင္ထြန္းကားခဲ့ၿပီး ေရးၿမိဳ႕သူ ၿမိဳ႕သားမ်ားသည္ ဘာသာတရားကိုင္းရွိုင္း ေလးစားခဲ့ၾကဟန္ရွိပါသည္။ ေစတီဘုရား ေက်ာင္းကန္မ်ားကိုလည္း အေျမာက္အမ်ား တည္ထားခဲ့ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယေန႕ ေရးၿမိဳ႕တြင္ ေစတီပုထိုးမ်ားစြာတည္ရွိေနေပသည္။ ၎တို႔အနက္ သမိုင္းဝင္ ဆံေတာ္ရွင္မ်ားျဖစ္ေသာ ဉာဏ္ေတာ္ ၁၀၈ ေပ ရွိ ေ႐ႊဆံေတာ္ေစတီေတာ္ႏွင့္ စကားေတာင္ေစတီေတာ္ (ၿမိဳ႕လယ္ တြင္ တစ္ဆူႏွင့္တစ္ဆူ ၂ဖာလုံ ခန႔္ကြာသည္)ၿမိဳ႕ဝင္ဂိတ္အနီးရွိ ၿမိဳ႕ေတာ္ဦးေစတီေတာ္၊ ထားဝယ္ ေမာ္လၿမိဳင္ လမ္းခြဲရွိ တစ္ပလႅင္ႏွစ္ဆူေစတီေတာ္၊ က်ဳံးေတာ္ႀကီးအတြင္းရွိ သာသနာ ၂၅၀ဝ ေစတီေရလည္ဘုရာ၊ ေအာင္သုခရပ္ကြက္ရွိ ထန္းေျခာက္ပင္ ေစတီေတာ္၊ လမိုင္းၿမိဳ႕နယ္ခြဲမွ ေကာလာသဆံေတာ္ရွင္ ႏွင့္ ၿမိဳ႕မွ ၆ မိုင္အကြာ ေမာ္လၿမိဳင္ သြားကားလမ္း (အတြင္းလမ္းတစ္မိုင္ခန႔္တြင့္) နာမည္ႀကီး မြန္ရဟန္းေတာ္ ဦးဇင္းေလးဆရာေတာ္ ျပဳျပင္မြမ္းမံေသာ ေက်ာက္ငွက္ေပ်ာေတာင္ ဆံေတာ္ရွင္ ႏွင့္ ေက်ာခ်င္းကပ္ထိုင္ေတာ္မူ ဉာဏ္ေတာ္ ၁၂၉ေပ ရွိေသာ(ပဲခူး က်ိဳက္ပြန္ဘုရားႀကီးကဲ့သို႔) ႐ုပ္ပြားေတာ္ႀကီး ေလးဆူတို႔မွာ ထင္ရွားသည္။ ထို႔အျပင္ ေရးၿမိဳ႕မွ ေတာင္ဘက္ ၆မိုင္ခန႔္အကြာ ဟံဂံ႐ြာအနီးရွိ (၎႐ြာမွ၃မိုင္ခန႔္အကြာ) အျမင့္ ေပ၃၀၀ဝခန႔္ရွိေသာ မင္းပေလာ့ ေတာင္ေပၚ ရွိ က်ိဳက္မင္းပေလာ့ ဆံေတာ္ရွင္ေစတီ၊ အစင္ေက်း႐ြာ ေတာင္ေပၚရွိ ဖာလိန္ေတာင္ေစတီ၊ ပင္လယ္ဝဘုရားေတာင္ရွိ ပင္လယ္ဝေစတီ၊ ေကာဒြပ္ပင္လယ္ဝစခန္းရွိ ေကာ့ဒြပ္ေရလယ္ဘုရား တို႔မွာလည္းထင္ရွားသည္။
!()
ေရးၿမိဳ႕တြင္ ဗမာႏွင့္မြန္လူမ်ိဳးမ်ားအမ်ားဆုံးေနထိုင္ၾကၿပီး အမ်ားစုမွာ ဗုဒၵဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ မူစလင္ ၊ ခရစ္ယာန္ႏွင့္ ဟိႏၵဴ ဘာသာဝင္ အနည္းငယ္မွ်သာရွိပါသည္။ ေရးၿမိဳ႕တြင္ ရပ္ကြက္ အားျဖင့္ ၁ဝ ရပ္ကြက္ရွိၿပီး ထင္ရွားၿပီး လူစည္ကားရာ ရပ္ကြက္မ်ားမွာရန္ႀကီးေအာင္ရပ္ကြက္၊ ရန္မ်ိဳးေအာင္ရပ္ကြက္ႏွင့္ ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္ တို႔ ျဖစ္သည္။ ၁၉၆၉-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ေရးၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕လုံး မီးေလာင္ကြၽမ္းမႈျဖစ္ပြားၿပီး အားလုံးျပာပုံအတိျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ၿမိဳ႕ကိုမူလအေနအထားအက်ယ္အဝန္းထက္ ၅ဆပိုတိုးခ်ဲ့ခဲ့ၿပီး စနစ္တက်ျပန္လည္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ေရးၿမိဳ႕သည္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ႐ုံးစိုက္ရာၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး အမွတ္(၁၉)စစ္ဆင္ေရးကြပ္ကဲမႈဌာနခ်ဳပ္မွ အေျခခ်လွ်က္ရွိသည္။ ေရးၿမိဳ႕တြင္ ေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ကားရာ ေနရာအျဖစ္ ျမသီတာေဈးမွာထင္ရွားပါသည္။ ထို႔အျပင္ ယခင္႐ြာကေလးေဈး (ယခုေအာင္မဂၤလာရပ္ရွိ ေအာင္သီတာေဈး)ႏွင့္ ဖာလေဇတဝန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းအနီးတြင္ရွိေသာေၾကာင့္ ဖာလေဈးဟုေခၚေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဈး တို႔မွာ ထင္ရွားသည္ ။ ထို႔အျပင္ ေရးၿမိဳ႕ရွိ ပုဂၢလိက ေ႐ႊလုပ္ငန္းရွင္မ်ားမွ စုေပါင္းတည္ေထာင္ထားေသာ ဝင္းသုခ ေ႐ႊေဈးႀကီးသည္လည္း ထင္ရွားပါသည္။ ေရးၿမိဳ႕တြင္ အစည္းအကားဆုံးေနရာမွာ ၿမိဳ႕လူထုမွ ကမ္းနားလမ္းဟုေခၚေသာ ဘုရင့္ေနာင္လမ္းမႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ၎လမ္း၏တစ္ဖက္တြင္ ေရးျမစ္ တည္ရွိၿပီး ၎လမ္းေပၚတြင္ ျမသီတာေဈး ဝင္းသုခေ႐ႊေဈး ေဈးဆိုင္ခန္းမ်ား တည္ရွိပါသည္။ လည္ပတ္စရာအျဖစ္ ေရးၿမိဳ႕မွ ၆-မိုင္ ခန႔္အကြာ ဘုရားေတာင္ပင္လယ္ဝအပန္းေျဖစခန္း၊ ေရးၿမိဳ႕မွ မိုင္ ၂၀ ခန႔္အကြာကဗ်ာဝ ကမ္းေျခအပန္ေျဖစခန္း၊ လမိုင္းၿမိဳ႕အနီး ေကာ့ဒြပ္ ပင္လယ္ဝအပန္းေျဖစခန္း၊ ဦးဇင္းေလးဆရာေတာ္ေက်ာင္း (က်ိဳက္ေဒးတေမာ့ဗရတ္) စသည္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။
!()
စီးပြားေရး
ေရးၿမိဳ႕တြင္ ရာဘာစိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ငါးဖမ္းျခင္းႏွင့္ေရလုပ္ငန္း၊ ကြမ္းသီးၿခံလုပ္ငန္း၊အျခားစားဖြယ္ သီးႏွံ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ဆားလုပ္ငန္းတို႔မွာ နာမည္ေက်ာ္ ေအာင္ျမင္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ကာ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားလည္း လုပ္ကိုင္ၾကပါသည္။ ဆားလုပ္ငန္းမွာ အခုအခါ ဆားေဈးမေကာင္းေသာေၾကာင့္ ေတာင္သူမ်ားေခတၱရပ္နားထားၾကပါသည္။ ေရးၿမိဳ႕မွထြက္ေသာ ဒူးရင္းသီး၊ ဒူးရင္းယို မင္းဂြတ္သီး၊ သံပုရာသီးတို႔မွာ နာမည္ႀကီးလွေပသည္။ နယ္စပ္ေဒသႏွင့္နီးကပ္ၿပီး ေဒသထြက္ သီးႏွံမ်ား အျခားေသာကုန္မ်ားလည္းေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈ အခ်က္အျခာက်ရာ ေဒသ ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ိဳးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ဝန္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ေသာအစီအရင္ခံစာတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္းရွိ တစ္ဦးခ်င္းဝင္ေငြအေကာင္းဆုံးၿမိဳ႕ဟု သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။
.