“Badaj biegi gwiazd, jakbyś sam w nich brał udział. I ciągle rozważań wzajemne przemiany pierwiastków. Takie myśli oczyszczają z brudu życia ziemskiego”

― Marek Aureliusz, Rozmyślania

Marek Aureliusz.. Słowa te piszę w hołdzie dla tego człowieka.

O Marku Aureliusz pierwszy raz dowiedziałem się na lekcjach historii ze szkoły średniej w jakiej się uczyłem. Był wymieniony jako jeden z cesarzy imperium rzymskiego. Ten który prowadził liczne wojny w obronie ładu Państwa Rzymskiego.

Więcej szczegółów o tym człowieku poznałem na studiach podczas nauki Prawa Rzymskiego, a także Historii Doktryn Polityczno – Prawnych.
Na kartach podręczników dowiedziałem, że był znakomitym strategiem i wielkim mężem stanu, a także, że przychylny był idei filozofii soików.
Tego jakim człowiekiem był na uczelni nie dane było mi się dowiedzieć. Dopiero lektura “Rozmyślania” Marka Aureliusz ukazały prawdziwe jego wnętrze, pobudki jakie nim kierowały, co go napędzało i w co wierzył.

Lektura ta, to dosłownie własnoręczne zapiski Marka z czasów jego życia przetłumaczone obecnie na wiele języków w tym także na język polski. Ja swój egzemplarz odnalazłem w jednej z Poznańskich bibliotek (Biblioteka Raczyńskich).
Już pierwsza strona zapisków wywołała u mnie głębokie zdziwienie i skłoniło do zadania sobie pytań.
Jak człowiek, który żył 2000 lat temu mógł osiągnąć taki poziom zrozumienia świata?
Czy te lata ewolucji nie powinny doprowadzić do sytuacji, w której to każdy człowiek na ziemi zaszczepione miałby choć część tej mądrości?

“Pradziadkowi zawdzięczam to, żem do szkoły publicznej nie chodził, lecz miałem dobrych nauczycieli w domu; zawdzięczam mu też nabycie przeświadczenia, że powinno się na to nie żałować grosza ”

• Marek Aureliusz, Rozmyślania

To pierwsze słowa, z którymi się zgodziłem. Chociaż sam uczęszczałem do szkół publicznych, choć system szkolnictwa rzymskiego różnił się od tego jaki mamy obecnie, jednakże z jakiegoś powodu Marek Aureliusz nie był jego zwolennikiem, tak jak ja nie jestem fanem obecnego wykształconego na bazie systemu pruskiego. Ale to już temat na osobny wpis.
Zresztą doskonale zostało to przedstawione w książce Radosława Kotarskiego “Włam się do mózgu”.

W skrócie model w którym uczysz się dla przyjemności, dla określonego celu i z sensem powstaje (jeśli uda Ci się na to wpaść) znacznie później niż powinien, a na pewno nie w szkole, przynajmniej dla większości ludzi.

Obecnie, decyzje urzędników sprzed zaboru pruskiego, wciąż narzucają sztuczny system przydziału osób do klas, mieszając ze sobą osoby o totalnie innych zainteresowaniach i umiejętnościach. Brak jest także przekazania metod prawidłowego nauczania. Jak idealnie nakreślił Kotarski, uczymy się na poszczególnych etapach kilka razy tego samego, przy czym w życiu dorosłym wiele z tej nauki po prostu bezpowrotnie wyparowuje. Jaki jest więc tego sens? Jak wspomniałem to temat na oddzielny wpis.

“Dzięki memu wychowawcy nie stałem się ani Zielonym, ani Niebieskim, ani zwolennikiem Okrągłych, ani Długich. On mię nauczył wytrwałości w trudach i poprzestawać na małym, przedkładanie ręki do pracy i nie zajmowania się zbyt wielu sprawami na raz. On wpoił we mnie odrazę do wszelkiej potwarzy.”

Marek Aureliusz, Rozmyślania

W pierwszym zdaniu jawi się odpowiedź na pytanie, dlaczego Marek Aureliusz był tak dobrym politykiem. Jego poglądy kształtowane były poprzez naukę. Emocje nie grały w tym roli. Jego myśli polityczne wykształtowane zostały przez twarde zasady, oparte na czystej logice. Jego nauczyciel przekazał mu wielką wartość: Nie ma lepszych, czy gorszych. Żadna ideologia, żaden konserwatyzm nie może być słuszny. W obrębie tak różnorodnego w ideę świata, nie jest możliwe by opowiedzieć się stricte po jednej stronie. Należy mieć zasady, jednakże skrajności w poglądach z góry są błędne.

Zdanie drugie, wskazuje o tym co kształtowało charakter Marka. Ciężka praca i niestronienie od odpowiedzialności, co obecnie jest tak wszechstronnie widoczne. Ludzi mających ogromne pretensje do innych za to, że nie udało im się w życiu.

To właśnie niechęć do pracy, niechęć do podejmowania odpowiedzialności prowadzi do takiego stanu. Jak trudno to jednak spojrzeć w lustro i powiedzieć. “To ja jestem odpowiedzialny za swoje życie”.
– Poprzestawać na małym – odwrotność naszego obecnego modelu komercji i reklamy,
George Fooshee stwierdził w swojej książce “Ludzie kupują rzeczy, których nie potrzebują, za pieniądze, których nie mają, by zaimponować ludziom, których nie lubią”

Jak widać i rzymski model społeczny szczególnie wśród patrycjuszy opierał się podobnie jak dziś na sławie i bogactwie. Natura ludzka jak widać nie ewoluuje zbyt szybko.
Co jednoznaczne rzymianin dostrzegał wadliwość tego sposobu życia i dobrowolnie z niego rezygnował…